Niektórzy z nas kochają podejmować ryzyko, podczas gdy wiele osób unika go za wszelką cenę. Gdy w grę wchodzą działania biznesowe i rozwój organizacji, warto podkreślić, że ryzyko jest potrzebne. Tak naprawdę wpisane jest w każde działanie. Jak mówią: “Ci, co nie ryzykują, nie piją szampana”. Najczęściej bowiem podejmowanie wyzwań prowadzi do rozwoju firmy. Kiedy jednak warto podejmować ryzyko? Jak przewidzieć, co się stanie? Z pomocą w ocenie i przewidywaniu skutków rozważanej decyzji przychodzi nam macierz ryzyka, która przedstawiona jest w tym artykule.
Czym jest ryzyko?
Ryzyko to powszechne pojęcie, znane od dawna. Można rozpatrywać je nawet jako interdyscyplinarne – pojawia się w wielu dziedzinach życia. Co oznacza dokładnie? Można powiedzieć, że jest to możliwość, że wydarzy się coś dla nas niekorzystnego, coś co wiąże się z pewnego rodzaju zagrożeniem. Nie jest to jednak typowo to zagrożenie, a jedynie możliwość jego wystąpienia. W biznesie, jest to prawdopodobieństwo, że firma poniesie straty w wyniku podjętej wcześniej decyzji. Do analizy ryzyka można użyć macierzy ryzyka.
Czym jest macierz ryzyka?
Macierz ryzyka (risk matrix) to narzędzie, które pomaga analizować czynniki i odnaleźć strategię radzenia sobie z ryzykiem związanym z danym projektem. Jest to tabela, która zawiera kategorie takie jak prawdopodobieństwo wystąpienia danych zdarzeń, ich skutki oraz poziomy (niskie, średnie, wysokie lub ekstremalne). Dzięki tabeli macierzy ryzyka widzimy, jakie punkty są najbardziej newralgiczne w projekcie. Macierz ryzyka to narzędzie szeroko rozpowszechnione. Jest proste i intuicyjne w użyciu ze względu na graficzne przedstawienie treści. Macierz ryzyka jest szczegółowa i wiarygodna. Ważne jest natomiast, by tabela została rzetelnie przygotowana przez odpowiednich specjalistów. Od informacji, które się w niej znajdują zależy, jakie decyzje zostaną powzięte, by z sukcesem zrealizować dany projekt.
Poziomy w macierzy ryzyka
Macierz ryzyka zawiera 4 poziomy, które określają, jak poważnym zagrożeniem może być sytuacja: niski, średni, wysoki, ekstremalny. Pierwszy z nich sugeruje, że niepotrzebne jest podejmowanie żadnych specjalnych akcji. Ważne tylko, aby każdy wiedział, jak reagować na daną sytuację. Nie stanowi on jednak większego problemu. Drugi poziom wymaga już wiedzy oraz działań kierowników. Muszą oni rozumieć powagę sytuacji oraz muszą być przygotowani na odpowiedzialność związaną z wystąpieniem problemu, jak i działaniami je łagodzącymi. Akcja, która znajduje się w polu wysokiego poziomu w macierzy ryzyka jest już punktem newralgicznym – potrzebuje natychmiastowej reakcji kierowników. Ich wspólna dyskusja prowadzi do ostatecznej decyzji i minimalizacji strat. Ostatni poziom oznacza, że reakcja musi być podjęta tu i teraz, bez żadnych narad i negocjacji. Jest jak pożar, który natychmiast trzeba ugasić. Odpowiednie kolory w macierzy ryzyka (najczęściej opisane w legendzie) wskazują konkretny poziom.
Etapy macierzy ryzyka
Gdy mówimy o macierzy ryzyka, warto podkreślić, że jej stworzenie to tylko jeden z licznych etapów stosowania tej metody analizy ryzyka. Gdy stworzymy tabelę, należy określić kluczowe rodzaje ryzyka i wyznaczyć strategie poradzenia sobie z nimi. Musimy wiedzieć, jak reagować na określone sytuacje, gdy takowe wystąpią. Co więcej, należy przeprowadzić estymację wpływu wybranych strategii na określone rodzaje ryzyka. Gdy wystarczy nam czasu i możliwości, można również ocenić, jak one działają na siebie nawzajem. Po tym etapie trzeba wybrać najkorzystniejszą, a także rezerwową strategię (gdyby nie można było zastosować optymalnego rozwiązania). Należy pamiętać, że macierz ryzyka to tylko część procesu reagowania na sytuacje ryzykowne.
Macierz ryzyka – podsumowanie
W organizacjach ryzyko jest podejmowane codziennie. Trudno bez tego odnieść sukces, dlatego też wymyślono metodę, by je ograniczać. Macierz ryzyka to proste narzędzie, które jest w stanie pokazać nam, jak poważne jest ryzyko, biorąc pod uwagę zarówno prawdopodobieństwa, jak i następstwa wystąpienia pewnych sytuacji. Macierz ryzyka sprawia, że łatwiej jest podejmować optymalne decyzje i minimalizować potencjalne straty.
