OEE (Overall Equipment Effectiveness) to wskaźnik całkowitej efektywności wyposażenia. Mierzy on jak stopień efektywności wykorzystywania maszyn i linii produkcyjnych. Jego wartość w procentach oblicza się jako iloczyn trzech parametrów:
Dzięki monitorowaniu OEE możliwe jest szybkie zidentyfikowanie źródeł strat, takich jak przestoje, spadek wydajności, wzrost defektów oraz wdrożenie działań naprawczych. W praktyce wzrost OEE oznacza poprawę jakości produkcji i mniejszą ilość odpadów.
Składowe wskaźnika OEE
Aby skutecznie wykorzystać OEE w kontroli jakości, niezbędne jest precyzyjne obliczanie każdej z trzech składowych: dostępności, wydajności i jakości. Prawidłowy pomiar wskaźnika OEE pozwala nie tylko ocenić ogólną efektywność produkcji, ale także dokładnie zidentyfikować źródła strat – co ma bezpośredni wpływ na jakość wyrobów i efektywność procesów.
Dostępność
Dostępność jako składowa OEE, określa, jaką część z zaplanowanego czasu produkcyjnego maszyna była realnie dostępna do pracy. Uwaga: uwzględnia się tu przestoje planowane i nieplanowane – takie jak przezbrojenia, awarie, brak materiałów czy operatora.
Wzór:
- Czas planowany: np. 480 minut/zmiana
- Czas przestoju: 60 minut
- Czas operacyjny: 480 – 60 = 420 minut
W kontekście OEE, niska dostępność może wskazywać na problemy organizacyjne lub techniczne – co przekłada się na zwiększone ryzyko błędów jakościowych pod presją czasu.
Wydajność
Wydajność mierzy, czy maszyna pracuje zgodnie z przewidzianym tempem. Ten wskaźnik OEE obejmuje drobne przestoje, spowolnienia oraz mikrozatrzymania, które mogą wpływać na rytm produkcji.
Wzór:
- Wyprodukowano: 800 sztuk
- Idealny czas cyklu: 0,5 min/szt.
- Czas operacyjny: 420 minut
Wydajność jest kluczowa w analizie OEE, ponieważ wpływa na stabilność procesu – a niestabilność zwykle koreluje ze wzrostem błędów i defektów.
Jakość
Komponent jakości w OEE odpowiada za procent produktów, które przeszły kontrolę jakości i spełniają określone wymagania. Wszystkie produkty wadliwe obniżają ten wskaźnik.
Wzór:
- Wyprodukowano: 800 sztuk
- Wadliwe sztuki: 50 sztuk
- Dobre sztuki: 750
To właśnie ten parametr bezpośrednio wiąże wskaźnik OEE z kontrolą jakości – spadek jakości automatycznie przekłada się na niższą wartość OEE i wymaga natychmiastowej reakcji.
OEE a kontrola jakości
Z punktu widzenia specjalistów ds. jakości OEE jest cennym wskaźnikiem integrującym efektywność techniczną z jakością wyrobów. Spadek komponentu „jakość” – czyli wzrost liczby wadliwych produktów – powoduje obniżenie samego OEE, co sygnalizuje natychmiastową potrzebę interwencji. Monitorując OEE, specjaliści mogą więc wychwycić problemy jakościowe na wczesnym etapie i na bieżąco redukować przestoje i zmniejszać ilość wad produktów. W efekcie efektywność i jakość produkcji rosną równolegle, co przekłada się na niższe koszty i wyższą konkurencyjność zakładu.
