Gemba to japońskie wyrażenie oznaczające „rzeczywiste miejsce”, w którym powstaje wartość. Termin ten służy w filozofii lean management do określania dosłownego wychodzenia z biura i obserwowania procesu tam, gdzie faktycznie zachodzi. Gemba Walk – czyli spacer po miejscu pracy – to narzędzie ciągłego doskonalenia, dające liderom jakości bezpośredni wgląd w przebieg procesów zachodzących na hali.
Co to jest Gemba Walk i dlaczego jest ważny dla jakości?
Gemba Walk nie polega tylko na zwykłej inspekcji, ale przede wszystkim na uważnej obserwacji procesu na miejscu oraz rozmowie z pracownikami zamiast analizowania raportów. Głównym celem Gemba Walk jest weryfikacja stanu faktycznego i wskazanie obszarów usprawnień oraz źródeł problemów. Jest to próba zrozumienia przyczyn – lider podczas wizyty na Gemba zadaje pytania operatorom, słucha ich i wspólnie z zespołem szuka rozwiązań. To podejście buduje kulturę zaufania: jakość staje się wspólnym priorytetem na hali, a kierownictwo wspiera załogę w rozstrzyganiu problemów.
Gemba Walk w kontroli jakości
W kontroli jakości Gemba Walk pełni kluczową rolę prewencyjną: regularne wizyty na produkcji pozwalają wychwycić odchylenia od standardów, zanim te zmienią się w wady. Ponadto Gemba Walk uzupełnia formalne systemy zarządzania jakością (np. ISO 9001) – zamiast polegać wyłącznie na audytach, kierownictwo na bieżąco weryfikuje, czy procedury są przestrzegane w procesie produkcyjnym.
Jak efektywnie przeprowadzać Gemba Walk w kontroli jakości?
1. Jasny cel wizyty
Każdy Gemba Walk powinien mieć określony cel, np. analiza problemu jakości spawania lub weryfikacja przyczyn reklamacji czy ocena skuteczności wdrożenia nowych procedur kontroli jakości.
2. Obserwacja bez zakłócania procesu
Liderzy powinni zadawać pytania, obserwować i notować spostrzeżenia, nie ingerując bezpośrednio w pracę operatorów. Kluczowe jest skupienie się na „5W” problemu: Who, What, Where, When, Why.
3. Współpraca i otwartość
Podczas Gemba Walk należy zachęcać pracowników do dzielenia się swoimi obserwacjami. To oni najlepiej znają swoje stanowiska pracy i często mają trafne pomysły na poprawę jakości.
Gemba Walk a budowanie relacji z pracownikiem
Podczas Gemba Walk relacja między przełożonym a pracownikiem powinna opierać się na partnerstwie i wzajemnym szacunku. Kluczowe jest, aby lider nie przyjmował roli kontrolera, lecz obserwatora i ucznia. Zamiast koncentrować się bezpośrednio na szukaniu błędów, powinien zadawać pytania otwarte, np. „Co utrudnia Ci dziś pracę?” lub „Jakie zmiany mogłyby poprawić jakość na Twoim stanowisku?”. Taka postawa sprzyja otwartości pracowników i umożliwia identyfikację realnych problemów u źródła. Przełożony powinien również wykazać się umiejętnością aktywnego słuchania – w gestii lidera nie jest przerywanie ani narzucanie rozwiązań, lecz analizowanie sytuacji razem z pracownikiem. Takie podejście jest warunkiem koniecznym, by Gemba Walk mógł stać się skutecznym narzędziem wzmacniania kultury jakości i budowania zaangażowania w doskonalenie procesów.
Przyszłość Gemba Walk
Gemba Walk to proste, lecz skuteczne narzędzie zarządzania jakością, które łączy wiedzę zdobytą bezpośrednio na hali z nowoczesnymi technikami ciągłego doskonalenia. Coraz częściej zaczyna mówić się o cyfrowym Gemba Walk – czyli Gemba Walk wspartym czujnikami IoT, analizą danych i Six Sigma. Połączenie tych rozwiązań pozwala jeszcze skuteczniej wykrywać odchylenia i trwale usuwać przyczyny problemów.
